Η υπέρμετρη φορολόγηση των ακινήτων αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, εν μέσω μάλιστα...βαθιάς οικονομικής ύφεσης. Οι αλλεπάλληλοι φόροι στην ακίνητη ιδιοκτησία έχουν εγκλωβίσει τους ιδιοκτήτες, οι οποίοι δεν μπορούν ούτε να πωλήσουν τις ιδιοκτησίες τους, αφού δεν παρουσιάζονται αγοραστές, ενώ όταν εμφανίζονται το τίμημα είναι συχνά πολύ χαμηλότερο από τις αντικειμενικές αξίες.

Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα έχουν οι ιδιοκτήτες δεσμευμένων ακινήτων, τα οποία για διάφορους λόγους (λ.χ. περιβαλλοντικούς, πολεοδομικούς, αρχαιολογικούς κλπ.) δεν μπορούν να διατεθούν προς πώληση ή άλλη μορφή αξιοποίησης. Επίσης, το πρόβλημα θα ενταθεί σε περίπτωση που επιβληθεί φόρος ακίνητης περιουσίας και στα εκτός σχεδίου οικόπεδα, αγροτεμάχια και κτήματα σε όλη τη χώρα, όπως σχεδιάζει η κυβέρνηση.

Υπάρχουν νομικά όρια στη φορολόγηση των ακινήτων; Και αν ναι, ποια είναι αυτά και τι μπορεί να πράξει ο ιδιοκτήτης για να προστατευτεί;

Απαντήσεις στα ερωτήματα δίνει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Mesogianews.gr ο συνταγματολόγος Δρ. Απόστολος Παπακωνσταντίνου (*), βασικός εταίρος της γνωστής Δικηγορικής Εταιρείας «Απ. Παπακωνσταντίνου – Γ. Κατρούγκαλος – Ν. Χλέπας & Συνεργάτες», που ειδικεύεται στα αντικείμενα αυτά και έχει αναλάβει ήδη τις πρώτες υποθέσεις ιδιοκτητών κατά των φόρων.

M : Ζούμε σήμερα κ. Παπακωνσταντίνου σε μια σκληρή πραγματικότητα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Πόσο νόμιμη είναι η φορολόγηση που επιβάλλεται στα ακίνητα;

Παπ. : Δεν χωρεί αμφιβολία ότι η φορολόγηση των ακινήτων έχει καταστεί το τελευταίο διάστημα ιδιαίτερα επαχθής. Η πολλαπλή φορολόγησή τους, από τη μια πλευρά και ο προσδιορισμός σε υψηλά, συνήθως, επίπεδα των αντικειμενικών αξιών, από την άλλη, επιβαρύνουν υπέρμετρα τους ιδιοκτήτες και καθιστούν επί της ουσίας την ιδιοκτησία οικονομικό βάρος. Εάν αναλογιστεί μάλιστα κανείς ότι σε περιόδους δριμείας οικονομικής κρίσης το αγοραστικό ενδιαφέρον για αγορά ακινήτων είναι εξαιρετικά περιορισμένο καθίσταται σαφές ότι οι ιδιοκτήτες οδηγούνται σε αδιέξοδο. Πρόκειται ίσως για τη μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση της ιδιοκτησίας από συστάσεως του ελληνικού κράτους! Αυτό θα έλεγα, αποτελεί την πολιτική, οικονομική και κοινωνική διάσταση του προβλήματος. Όμως το πρόβλημα τείνει να καταστεί προεχόντως νομικό και, μάλιστα, συνταγματικό. Υπενθυμίζω ότι η ιδιοκτησία δεν αποτελεί κοινωνικό προνόμιο αλλά πρωτίστως θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα, το οποίο συνιστά μάλιστα ένα από τα σημαντικότερα δικαιώματα στα φιλελεύθερα συντάγματα ήδη εδώ και πολλούς αιώνες. Δεν πρέπει να παραβλέπεται, εξάλλου, ότι η προστασία της ιδιοκτησίας αποτελεί, όπως έχει δεχθεί μάλιστα και το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας σε αποφάσεις του, αναγκαία προϋπόθεση για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ανθρώπου και τον σεβασμό της αξιοπρέπειάς του. Είναι λοιπόν προφανές ότι η δυνατότητα του νομοθέτη να επιβάλει φόρους στην ακίνητη ιδιοκτησία έχει ως όριο το ίδιο το Σύνταγμα.

M : Οι φόροι που επιβλήθηκαν πρόσφατα αντιμετωπίζουν ζητήματα συνταγματικότητας;

Παπ. : Κατά την άποψή μου, η σωρευτική επιβολή του φόρου ακίνητης περιουσίας και του τέλους που επιβάλλεται στα ακίνητα δοκιμάζει σοβαρά τα όρια αντοχής του Συντάγματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις μάλιστα οι αντικειμενικές αξίες, που αποτελούν τη βάση για τον υπολογισμό των εν λόγω φορολογικών βαρών, είναι πολύ υψηλότερες από τις τρέχουσες εμπορικές αξίες των ακινήτων. Υπό τους όρους αυτούς, η σωρευτική αυτή επιβάρυνση της ακίνητης ιδιοκτησίας ξεπερνά τα συνταγματικά όρια, ιδίως σε ό,τι αφορά την προστασία του δικαιώματος στην ιδιοκτησία και τις αρχές της φορολογικής ισότητας, της οικονομικής ελευθερίας, της προστατευόμενης εμπιστοσύνης και της προστασίας της αξίας του ανθρώπου. Επιπλέον, προσκρούει ευθέως στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που κατοχυρώνουν την προστασία της ιδιοκτησίας.

M : Πως κρίνεται από νομική άποψη τη φορολόγηση ειδικά των δεσμευμένων ακινήτων;

Παπ. : Η περίπτωση της φορολόγησης των δεσμευμένων ακινήτων και μάλιστα με τους συντελεστές που προβλέπονται για τα μη δεσμευμένα ακίνητα αποτελεί όχι μόνον μια ευθέως αντισυνταγματική πρακτική της φορολογικής Διοίκησης αλλά και απτό παράδειγμα διοικητικού και νομικού παραλογισμού. Τέτοιες περιπτώσεις είναι κυρίως εκείνες των δασικών ή αναδασωτέων εκτάσεων, των εκτάσεων που περιλαμβάνονται σε ζώνες προστασίας για περιβαλλοντικούς (λ.χ. προεδρικό διάταγμα Υμηττού), πολεοδομικούς (λ.χ. Ζ.Ο.Ε.) ή αρχαιολογικούς σκοπούς. Πρόκειται, κατά την άποψή μου, για κραυγαλέες περιπτώσεις παράνομης επιβολής φορολογικών βαρών.

M : Πως μπορούν οι ιδιοκτήτες να προασπίσουν τα νόμιμα δικαιώματά τους απέναντι στην υπέρμετρη φορολόγηση; Υπάρχουν πιθανότητες δικαίωσης;

Παπ. : Στην έννομη τάξη μας προβλέπονται συγκεκριμένες διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες, τις οποίες μπορεί ο ιδιοκτήτης που θίγεται να αξιοποιήσει, διεκδικώντας τα δικαιώματά του. Στους ιδιοκτήτες που ζητούν τις συμβουλές μας προτείνουμε ανεπιφύλακτα να ακολουθήσουν τη νομική οδό. Οι υποθέσεις αυτές είναι εξαιρετικά πιθανόν να επιλυθούν οριστικά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Στρασβούργο), στο οποίο μπορεί να προσφύγει ο ιδιοκτήτης μετά την εξάντληση των εσωτερικών ενδίκων μέσων. Οι πιθανότητες να γίνουν δεκτές οι προσφυγές στο δικαστήριο αυτό είναι, δίχως αμφιβολία, περισσότερο αυξημένες σε σχέση με τα εθνικά δικαστήρια.

(*) Ο Δρ. Απόστολος Παπακωνσταντίνου έχει διδάξει Δημόσιο Δίκαιο επί σειρά ετών σε Πανεπιστήμια και έχει συγγράψει σειρά μονογραφιών και επιστημονικών άρθρων στα αντικείμενα αυτά, ενώ έχει αναλάβει ιδιαίτερα σημαντικές υποθέσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στα ευρωπαϊκά δικαστήρια.

Πηγή Πηγή: mesogianews.gr